Jezelf wegcijferen als HSP’er: waarom doe je dit?

Het wegcijferen van jezelf is een probleem wat veel voorkomt, vooral bij mensen die hooggevoelig zijn of mensen die worstelen met codependentie. Wanneer jij je hierin herkent, voel je vaak de sterke behoefte om andere mensen te pleasen en je eigen gevoelens en behoeften op de achtergrond te zetten.

Wanneer je dit in een relatie doet krijg je een ongelijke balans. In een gezonde relatie hebben jij en je partner namelijk een gelijke inbreng. Er is ruimte voor de wensen, behoeften en verlangens van beide partijen.

Wanneer jij je continu wegcijfert, kan dit vervelende gevolgen hebben Het maakt je bijvoorbeeld vatbaarder voor destructieve relaties, zoals met een narcist. Dit hoeft niet het geval te zijn. Alleen in de praktijk zien we dit wel met grote regelmaat gebeuren. Ook is de kans groot dat je op je werk of in je sociale leven over je eigen grenzen gaat, waardoor stress, burn-out en fysieke klachten op de loer liggen. In dit blog gaan we hier uitgebreid op in.

Wat doe je als je jezelf wegcijfert?

Als je jezelf wegcijfert dan zet je jouw eigen gevoelens, behoeften en verlangens aan de kant ten gunste van ander mensen. Voorbeeld: jij wilt een avondje bankhangen, je partner wil naar de bios. Ondanks dat je geen zin hebt ga je toch mee. Wat je dan doet, is dat wat jij wilt opzij zetten voor de ander.

Natuurlijk is het leven een kwestie van geven en nemen. Het betekent niet dat je nooit iets hoeft te doen waar je geen zin in hebt. Maar wanneer je structureel jezelf opzij zet gaat er iets fout.

Waarom cijfer je jezelf weg?

Er zijn verschillende redenen die maken dat jij jezelf wegcijfert. Wat we vaak zien is dat het wegcijferen van jezelf een overlevingsmechanisme is wat ontstaat in je kindertijd. Het kan zijn dat je als kind heftige dingen hebt meegemaakt. Wanneer deze dingen te heftig zijn, reageert je systeem door je te beschermen. Dit doet je systeem op verschillende manieren.

Primair gezien zijn er vier overlevingsstrategieën: vluchten, bevriezen, vechten en fawnen. Als vechten, vluchten of bevriezen niet werkt, dan is fawnen (pleasen) een reactie die veel mensen laten zien. Je herkent deze overlevingsstrategie aan de neiging om altijd maar bezig te zijn met het een ander naar de zin te maken, hoe slecht diegene je ook behandelt.

Je wilt ten koste van alles conflicten vermijden, omdat je gelooft dat als je de ander gelukkig maakt, je nooit afgewezen wordt. Dit in de hoop om te overleven.

Eigen behoeften onderdrukken

De fawnrespons zien we vaak terug bij kinderen die hun eigen behoeften en emoties hebben onderdrukt om te voorkomen dat een ouder boos wordt of emoties laat zien. Als kind ben je namelijk afhankelijk van de liefde, erkenning en waardering van je ouders. Wanneer je ouders om wat voor reden dan ook niet in staat waren om emotioneel beschikbaar te zijn dan ga je als kind zoeken naar een manier om liefde of waardering te krijgen.

Jezelf wegcijferen is een strategie die loont. Zolang je maar niet in de weg loopt en onzichtbaar bent hebben je ouders geen last van je. Hier zien we ook een direct verband met parentificatie.

Parentificatie en jezelf wegcijferen

Wanneer je geparentificeerd bent, ben je in het familiesysteem op de plek van je ouders gaan staan. Je bent als kind voor je ouders gaan zorgen. Dat is geen gezonde rangorde. Je neemt je eigen plek niet in. Dit patroon gaat vaak samen met een extreem gevoel van oververantwoordelijkheid.

Feit is wel dat je jouw eigen gevoelens aan de kant hebt moeten zetten. Helaas leer je hiermee wel dat jouw emoties er niet toe doen. Je slikt je boosheid in en je slikt je verdriet weg. Dit slaat zich op in je lijf. Hierdoor vertel je jezelf het verhaal dat jouw emoties en gevoelens geen bestaansrecht hebben. Dat is verdrietig.

Hiermee ontwikkel je een patroon waar je in je volwassen leven behoorlijk mee kunt worstelen. Het maakt dat je als volwassene niet altijd goed weet wie je bent en wat je wilt. Je laat pleasegedrag zien, vindt grenzen stellen ingewikkeld en bent afhankelijk van de goedkeuring van anderen. Ook voel jij je vaak erg schuldig wanneer je wel voor jezelf opkomt, waardoor het dubbel zo lastig is.

Het verband met codependentie

Wanneer je jezelf altijd wegcijfert, kun je codependent worden. Dit betekent dat je afhankelijk wordt van mensen in je omgeving. Hierdoor verlies jij jezelf volledig en ben je niet meer in staat om autonoom te functioneren.

Wanneer je codependent bent heb je de neiging om je eigen gevoelens en behoeften te onderdrukken en altijd voor de ander te zorgen. Hierbij schiet je makkelijk in de reddersrol. Je hebt in de kern het gevoel dat je niet goed genoeg bent en dat je de liefde en goedkeuring van anderen nodig hebt om gelukkig te zijn.

Het is een patroon/overlevingsmechanisme waarin jij je volledig richt op de behoeften van anderen en daarbij je eigen behoeften en gevoelens verwaarloost. In een relatie kan dit zelfs betekenen dat jij jezelf opoffert ten kosten van de ander. Jouw grenzen vervagen volledig.

Het verband met destructieve relaties

Iemand die zichzelf wegcijfert, is vatbaar voor destructieve relaties. Met een narcist bijvoorbeeld. De narcist, die zichzelf juist op de eerste plaats zet en een groot gevoel van eigenwaarde heeft, kan hier misbruik van maken en de controle over de relatie overnemen.

Narcisten zijn meesters in het manipuleren van anderen (gaslighting) en het uitoefenen van controle. Ze kunnen je bijvoorbeeld onder druk zetten om je eigen behoeften en verlangens te negeren. Wat je ook doet om de narcist tevreden te stellen, dit lukt je niet. Door je minieme gevoel van eigenwaarde denk je dat de dingen aan jou liggen. Je schiet door in de reflectie en overanalyse.

Heb je een vader of moeder die narcistisch is, dan kun je in je latere leven vatbaar blijven voor een narcist.

Gevolgen van jezelf wegcijferen

Wanneer jij jezelf continu wegcijfert kan dat verschillende negatieve consequenties hebben. Denk aan:

Verlies van eigen identiteit:

Wanneer jij je hele leven hebt weggecijferd kan dit ervoor zorgen dat je worstelt met je identiteit. Wat vind je zelf eigenlijk van bepaalde dingen? Wat is voor jou belangrijk? Vragen die lastig te beantwoorden zijn wanneer je buitenste binnen leeft. De behoefte van de ander is belangrijker dan je eigen behoefte.

Wanneer jij jezelf volledig wegcijfert in een relatie, verlies je ook een stukje identiteit. Je wordt afhankelijk van de goedkeuring van de ander.

Emotionele uitputting:

Het voortdurend negeren van je eigen behoeften en verlangens kan leiden tot emotionele uitputting. Dit uit zich in een gevoel van leegte, depressie, angst en vermoeidheid.

HSP & Rejection Sensitivity

Als HSP’er heb je vaak een sterk empathisch vermogen, waardoor jij je makkelijk kunt inleven in de gevoelens en behoeften van anderen. Hierdoor ben je makkelijker geneigd om je eigen gevoelens en behoeften te negeren, en anderen tevreden te stellen.

Hier komt vaak ook nog bij kijken dat een hooggevoelig persoon gevoelig is voor afwijzing. Dit noemen we rejection sensitivity. Je angst voor afwijzing is zo groot dat je ten koste van alles dit probeert te voorkomen. Jezelf wegcijferen is een manier om afwijzing te voorkomen. Want zo lang je niet gaat staan voor wat jij wilt, komt er ook geen discussie met de ander.

Werken aan je eigen autonomie

Wanneer je het patroon van jezelf wegcijferen wilt doorbreken is het van belang dat je aan de slag gaat met een stukje autonomie. Veel mensen die zichzelf wegcijferen hebben moeite om zich autonoom door het leven te bewegen. Simpelweg omdat ze dit niet geleerd hebben.

Als je altijd gericht bent geweest op de ander kan dit ten koste gaan van je eigen gevoelsleven. In feite heb je geleerd om je eigen gevoelens te negeren. Dit zorgt ervoor dat je ongemerkt over je eigen grenzen gaat.

Om terug te komen bij jezelf heb je tijd nodig. Wanneer je jaren lang jezelf aan de kant gezet hebt, is dit niet binnen een dag terug. Het aangeven van grenzen voelt zo spannend dat te snel stappen zetten en het proces forceren uiteindelijk maakt dat je langzamer gaat.

Er zijn een aantal dingen die je kunnen helpen om in verbinding te komen met wat je wilt:

Gun jezelf de tijd.

Het helpt wanneer je in kleine stappen weer verbinding maakt met je gevoel. Dit kan letterlijk klein beginnen bij vragen als: wil je koffie of thee? Vraag jezelf eens af: wat wil je? Hoe voelt het als je iets zelf wilt.

Houd een dagboek bij

Reflecteer in je dagboek op welke situaties er op een dag voorbij zijn gekomen en de keuzes die je hebt gemaakt. Heb je gekozen met je verstand of je gevoel? En heb je gekozen omdat je iets echt wilde of omdat je bang was voor de reactie van de ander als je een andere keuze maakt.

Wandelen in de natuur

Naar buiten gaan en in verbinding zijn met de natuur maakt dat je in alle rust kunt voelen wat dingen met jou doen. Durf hierbij ook te zakken in je lijf. Dit is spannend omdat je dan uitkomt bij jezelf.

Een familieopstelling

Het patroon van jezelf wegcijferen heeft vaak een oorsprong in het familiesysteem. Het kan zijn dat in de lijn van je ouders en je voorouders dit probleem al terugkomt. Of dat je simpelweg op de verkeerde plek staat doordat je voor je ouders bent gaan zorgen als kind. Met een familieopstelling maak je onzichtbare dynamieken zichtbaar. Het systeem kan met poppetjes, mensen, vloerankers of paarden worden uitgebeeld.

Persoonlijke coaching

Wil je voor jezelf durven kiezen en je niet altijd blijven wegcijferen? Voorwaarts in Ontwikkeling verzorgt persoonlijke coaching voor HSP’ers. Hierbij maken wij ook gebruik van paardencoaching.

Paarden spiegelen en reageren altijd zonder oordeel. Ze zorgen ervoor dat je snel inzicht krijgt in je emoties, gedachten en gedrag. 

• Paarden zijn heel puur en oordelen niet;
• Paarden zijn altijd in het moment;
• Paarden geven direct feedback;
• Ze zijn gevoelig voor de emoties, energie, intenties en gedachten van mensen;
• Paarden zijn altijd op zoek naar rust en balans in de kudde;
• Ze zijn kwetsbaar, zachtaardig en nieuwsgierig.

Neem gerust contact met ons op wanneer je meer informatie wilt!