Gevoelig voor afwijzing en hooggevoelig?

Ben je bang of gevoelig voor afwijzing? Iedereen krijgt in z’n leven te maken met afwijzing. Alleen niet iedereen is even bang of gevoelig voor de manier waarop afwijzing binnenkomt. In dit blog gaan we in op waar deze angst wegkomt, wat de relatie is met hooggevoeligheid en rejection sensitivity en hoe je jouw leven minder laat bepalen door de angst voor afwijzing.

Wanneer word je afgewezen?

Iedereen krijgt te maken met afwijzing. Denk maar aan:

• Afgewezen worden tijdens een date of in een relatie
• Afgewezen worden voor een baan of een promotie
• Afwijzing wanneer je een bepaalde klus niet krijgt als ondernemer
• Afwijzing wanneer bepaalde mensen niet achter jouw keuzes staan.

Jezelf afwijzen versus afwijzing door de ander

Er zijn tal van situaties te bedenken waarin je wordt afgewezen door een ander. Dat is iets waar je niet altijd invloed op hebt. Overigens proberen veel mensen hier wel invloed op te hebben door een ander te pleasen of geen grenzen te stellen. Ze denken dat ze door de ander tegemoet te komen geen afwijzing meer zullen voelen. Helaas werkt dit niet zo.

Naast dat een ander je afwijst, kun je ook jezelf afwijzen. Het kan zijn dat je jezelf afwijst omdat jij je schaamt voor dingen die je gedaan hebt of omdat je vindt dat je dom bent, lelijk bent of teleurgesteld bent over prestaties die je behaald hebt.

Afgewezen worden doet letterlijk pijn

Afwijzing kan letterlijk voelen als pijn. Sterker nog: je brein reageert hetzelfde op afwijzing als op fysieke pijn. Dat is niet zo heel gek want eerder (denk aan de oertijd) was het van cruciaal belang dat je niet buiten de groep viel. Buiten de groep vallen was net zo gevaarlijk als een arm of een been breken.

Het is dus menselijk dat je bij de groep wilt horen en dat je wilt dat mensen van je houden. De pijn die bij afwijzing hoort, is ook een logische reactie. Maar als de angst voor afwijzing je leven bepaalt, wordt het een ander verhaal.

Hoe komt het dat je bang bent voor afwijzing?

De angst voor afwijzing kan allerlei verschillende oorzaken hebben. Denk hierbij aan:

• Je bent vroeger gepest, waardoor je een diepe angst voor afwijzing hebt ontwikkeld.
• Als kind kreeg je om wat voor reden dan ook niet de goedkeuring die je nodig had waardoor je bang bent geworden voor afwijzing.
• Je hebt andere normen en waarden dan de mensen in je omgeving. Het kan zijn dat je familie een bepaald geloof aanhangt en jij dit niet meer wilt. Je wordt dan afgewezen omdat je anders in het leven staat.
• Je hebt altijd het gevoel gehad dat je anders was dan anderen, dit maakt dat je buiten de groep valt wat automatisch een gevoel van afwijzing met zich meebrengt.
• Je bent hooggevoelig en hierin ben je nooit begrepen door je omgeving. Er werd vaak gezegd dat je te sensitief was, waardoor je bent afgewezen op iets wat bij je hoort.

In basis is de angst voor afwijzing terug te leiden op je karakter, je opvoeding en de omgeving waarin je leeft.

Hoe merk je dat je gevoelig bent voor afwijzing?

Gevoelig zijn voor afwijzing is vaak af te herkennen aan verschillende kenmerken. Je voelt je bijvoorbeeld onzeker over wie je bent, durft niet goed je mening te uiten en je past je maar al te graag aan je omgeving aan. Liever sta je niet in het middelpunt van de belangstelling, want stel je voor dat je wordt afgewezen!

Te vaak cijfer jij jezelf weg en omgaan met kritiek vind je al helemaal lastig. Feedback trek je je namelijk persoonlijk aan waardoor je al snel neerslachtig wordt en denkt dat niemand jou meer leuk en aantrekkelijk vindt.

Wat zijn de gevolgen?

In je dagelijks leven zijn de gevolgen van angst voor afwijzing duidelijk voelbaar. Wanneer de angst voor afwijzing je startpunt is, bestaat de kans dat:

• Je bepaalde beslissingen niet neemt uit angst dat je afwijzing voelt
• Je een stapje harder gaat lopen om te zorgen dat de ander tevreden blijft. Hierbij werk je jezelf over de kop, je gaat over je eigen grens.
• Je bent altijd moe.
• Je stress- of burn-outklachten krijgt doordat je over je grenzen gaat.
• Je voelt je buitengesloten waardoor je steeds minder deelneemt aan het sociale verkeer. Dit kan erg eenzaam voelen.
• Je bent een enorme perfectionist. Zolang je geen fouten maakt, kun je niet afgewezen worden (denk je althans)
• Je handelt altijd van buiten naar binnen in plaats van binnen naar buiten waardoor je veel energie verliest.
• Je hebt het gevoel dat je meer verantwoording moet pakken om te voorkomen dat je afgewezen wordt.
• Je schiet in je hoofd, gaat overanalyseren en komt daardoor niet meer in beweging.
• Je trekt je dingen persoonlijk aan, omdat je het gevoel hebt dat het altijd aan jou ligt.

De mening en goedkeuring van anderen is zo belangrijk voor jou dat je ze te veel ‘macht’ geeft. Dit leidt ertoe dat je vooral door de bril van anderen naar jezelf kijkt in plaats van dat je door je eigen bril kijkt naar wie je nu eigenlijk echt bent.

Bovendien probeer je voortdurend een nieuwe afwijzing te voorkomen en dus wijs je jezelf maar af om op die manier de regie niet kwijt te raken. Dit alles leidt tot ongelofelijk veel stress en kan zelfs leiden tot een burn-out.

Hooggevoelig en de angst voor afwijzing

Angst en hooggevoeligheid gaan vaak samen. Hoogsensitieve mensen hebben een diepgaande verwerking van prikkels en emoties. Afwijzing kan dan heel hard bij je binnenkomen.

Veel HSP’ers ontwikkelen een overlevingsmechanisme waarmee ze de afwijzing proberen te voorkomen. Dit doen ze door de controle te pakken en afwijzing te voorkomen door de ander te pleasen en zichzelf op plek twee te zetten.

Soms trekken ze daardoor conclusies die los staan van de werkelijke situatie. Dit kan leiden tot allerlei nare gevoelens, waardoor hoogsensitieve mensen al snel denken dat het probleem aan hen ligt.

Is dit herkenbaar voor jou? Dan merk je ongetwijfeld dat je continu bezig bent met de ander omdat je je graag gezien, gehoord en begrepen voelt.

Lees verder na dit blok

Rejection sensitivity

Gevoeligheid voor afwijzing heeft een naam in de vorm van rejection sensitivity of afwijzingsgevoeligheid. Je focus ligt volledig op de ander en niet meer op jezelf.

Negatieve ervaringen in je jeugd, bijvoorbeeld een onveilige thuissituatie of afwijzing door mensen in je nabije omgeving, leiden mogelijk tot de ontwikkeling van afwijzingsgevoeligheid.

Je bouwt hierdoor een overlevingsmechanisme op en doet er alles aan om niet opnieuw gekwetst te worden.

De link met codepedentie

Codepedentie is een overlevingsstrategie die je ontwikkelt in een disfunctionele gezinssituatie. Er gebeurden dingen die zo overweldigend waren voor jou als kind dat je besloten hebt om jezelf totaal weg te cijferen. Je zorgt voor de ander, ontkent je gevoelens en probeert controle te houden.

Codepedents zijn erg gevoelig voor het gevoel van afwijzing. In je leven heb je al vaak te maken gehad met schuldgevoelens en kritiek. Dat wil je hoe dan ook voorkomen. Je maakt jezelf klein en houdt jezelf stil om maar niet op te vallen.

Tips hoe om te gaan met angst voor afwijzing

Ben je bang of gevoelig voor afwijzing, weet je van jezelf dat je hoogsensitief bent en wil je beter omgaan met rejection sensitivity? Met onderstaande tips wapen jij jezelf beter tegen angst of gevoeligheid voor afwijzing:

Aan de slag met trauma uit je kindertijd

Ga terug naar je kinderjaren en onderzoek welke gebeurtenissen je gevoeligheid voor afwijzing hebben aangewakkerd. Er hoeven geen superheftige gebeurtenissen te hebben plaats gevonden, het gaat om hoe jij dingen ervaren hebt. Je kunt hier op verschillende manieren mee aan de slag. Ondersteunde tools hierin zijn familieopstellingen, ademwerk, innerlijk kind werk, encaustic art en paardencoaching.

Probeer de dingen in perspectief te zien

Probeer je niet steeds iets aan te trekken wat anderen vinden en uitspreken. Hoe je dat doet? Stel je neutraal op en vraag naar de intenties achter meningen. Probeer niet in te vullen voor de ander.

Als je jezelf niet afwijst kan een ander je ook niet afwijzen

Het proces van zelfacceptatie is bepalen voor jouw gevoel van afwijzing. Wanneer jij jezelf niet afwijst kan een ander dit ook niet doen namelijk.

Wat kunnen wij voor jou betekenen?

In de kennisbank van Liemburg Voorwaarts in Ontwikkeling vind je tientallen blogs met waardevolle tips en adviezen. Heb je deze blogs bijvoorbeeld al gelezen: