Overanalyseren als HSP’er: herken je dit?

Ben jij een hooggevoelig persoon? Dan zul je waarschijnlijk wel herkennen dat je vaak in gedachten weg kunt dwalen. Misschien word je wel eens verteld dat je te veel nadenkt. Dit wordt ook wel overanalyseren genoemd.

Overanalyseren als HSP’er: herken je dit? Wat doe je op zo’n moment, hoe herken je het en hoe kun je zorgen dat je er niet in doorschiet? Je leest er alles over in dit blog.

Wat is analyseren: wanneer gebruik je dit talent?

Analyseren betekent het grondig onderzoeken van iets. Een goed ontwikkeld analytisch vermogen is een talent. Het betekent je dat dingen goed overziet en afgewogen beslissingen neemt. Maar zoals elk talent een valkuil kent, geldt dit ook voor analyse. Schiet je door kom je in het overanalyseren van situaties en dingen.

Overanalyseren is alsof je een doodlopende weg inrijdt. Op een bepaald moment draai je in cirkels zonder dat de cirkel doorbroken wordt.

Veel hooggevoelige mensen herkennen zichzelf in de overanalyse.

Wat als je doorschiet in overanalyseren: wat doe je dan?

Een HSP’er heeft een innerlijke belevingswereld die heel diep kan gaan. Veel hooggevoelige mensen vinden het fijn om langer over dingen na te denken. Deze tijd heb je ook nodig om dingen te verwerken. Je wilt de plussen en de minnen afwegen en de opties doorvoeld hebben. Dit is heel krachtig.

Het vraagstuk ligt er wanneer je te lang in dit proces hangt en bijvoorbeeld niet tot een beslissing komt. Dit gaat vaak samen met overanalyseren. Je analyseert iets dood. En zolang je in de analyse zit hoef je geen knopen door te hakken.

Gevoelig voor afwijzing

Hier raken we aan een andere bekende angsten van de HSP’er. Veel HSP’ers zijn gevoelig voor afwijzing. Om te voorkomen dat ze afgewezen worden gaan ze pleasen, op zoek naar goedkeuring van de ander, geven ze geen grenzen aan of pakken ze te veel verantwoordelijkheid in situaties.

Een andere manier om afwijzing te voorkomen is door in de analyse te blijven hangen. Zolang je blijft afwegen, hoef je niet te kiezen. En kun je niet afgewezen worden.

Hoe herken je overanalyseren?

Je kunt overanalyseren herkennen door jouw gedrag. Misschien herken je jezelf in de volgende situaties:

Je wilt de controle

Je hebt de neiging om alles te willen controleren. Dus zelfs zaken waar je geen invloed op hebt houden je bezig. Dit valt ook samen met dat je de verantwoordelijkheden van een ander oppakt en probeert op te lossen. In je hoofd denk je veel scenario’s uit waarmee je probeert te voorkomen dat je de controle verliest.

Hooggevoelig en doemdenken

Ga je regelmatig alle mogelijke doemscenario’s langs die zouden kunnen plaatsvinden? Veel hooggevoelige mensen herkennen dit. Hierdoor creëer je zelf problemen in je hoofd die waarschijnlijk nooit gaan gebeuren. Wanneer je veel doemdenkt, is de kans groot dat je in de overanalyse bent geschoten. Het kan je er wel van weerhouden om stappen te zetten.

Je herhaalt gesprekken en situaties in je hoofd

Herhaal je continu gebeurtenissen of gesprekken in je hoofd en vraag jij je af wat je beter had kunnen doen? Dit is niet gek, mits je het maar weer los kunt laten. Als HSP’er kun je ook makkelijk het gevoel hebben dat dingen aan jou liggen, waardoor je maar blijft analyseren.

Waarom kun je als HSP’er doorschieten in analyseren?

HSP’ers hebben een diepgaande werking van emoties en indrukken. Een hoogsensitief persoon zal daardoor veel over zaken nadenken, dit vergroot de kans op overanalyseren. HSP’ers zijn bovendien vaak gevoelig voor afwijzing. Dit kan ervoor zorgen dat de HSP’er blijft wikken en wegen voordat een beslissing genomen wordt.

Daarnaast herkennen veel HSP’ers zich in controlegedrag, omdat ze risico’s uit de weg willen gaan. Ze zullen pas een beslissing nemen en tot actie overgaan als ze zeker van de uitkomst zijn.

HSP’ers hebben bovendien een goed inlevingsvermogen. Ze kunnen zich heel goed verplaatsen in het gevoel van een ander mens. Dit leidt tot overanalyse van een situatie waarin ze de neiging kunnen hebben om anderen te willen beschermen voor onaangename emoties. Een gevolg is dat ze dan niet hun eerlijke mening durven te geven.

Tips om met overanalyseren om te gaan

We hebben enkele tips voor je op een rij gezet:

Je kunt niet alles controleren

Heb je last van controledrang? Accepteer dan dat onvoorziene en nare situaties nu eenmaal bij het leven horen. Je kunt het leven niet controleren door overal over na te denken.

Leren omgaan met doemdenken

Ben je een doemdenker? De kans dat iets negatiefs gebeurt, is kleiner dan dat er iets goeds gebeurt. Wil jij jezelf de kans ontnemen dat er prachtige onverwachte zaken kunnen gebeuren door alles eerst te overdenken? Laat los en laat het gebeuren.

Realistische verwachtingen (voor jou en de ander)

Ben jij perfectionistisch? Ga na wat jouw verwachtingen van jezelf en anderen zijn en toets deze aan de realiteit. Wees realistisch en lief voor jezelf, je hoeft niet alles te kunnen.

Durf te vertrouwen op je intuïtie

Maak je keuzes op basis van verstand? Denk je daarbij langdurig na tot overanalyseren toe? Jouw talent zit juist in jouw intuïtie! Leer luisteren naar je gevoel, naar jezelf en de signalen die bij je binnenkomen.

Te streng voor jezelf: zet alles op een rij

Ben je streng voor jezelf waardoor je gaat piekeren en overanalyseren? Leef je vaak in jouw gedachtewereld? Zet je gedachten dan op papier. Door uit te schrijven wat in je omgaat, kun je alles uiten. Je krijgt hierdoor een betere blik op jezelf, bovendien verplaatsen de gedachten zich dan op het papier. Er ontstaat dan weer ruimte voor jouw gevoel en intuïtie.

Overanalyse als overlevingsstrategie

Als laatste willen we in dit blog benoemen dat het overanalyseren van situaties ook een overlevingsstrategie kan zijn. Als hooggevoelig kind is de kans best groot dat jouw gevoeligheid nooit is erkend. Misschien vonden volwassen je te gevoelig, te zeurderig of te huilerig.

Om jezelf te beschermen ben je in je hoofd geschoten. En dus leef je vanuit je hoofd. Dat lijkt veilig. Het tegenstrijdige is alleen dat je als HSP’er juist zo’n feilloze intuïtie hebt en je deze verbinding met je gevoel dan verloochend. Je verliest de verbinding met jezelf.

Je kunt concreet aan de slag met het herstellen van deze verbinding. In de coaching van Voorwaarts in Ontwikkeling gaan we hiermee aan de slag. Dat doen we door middel van een aantal pijlers.

Paardencoaching

Paarden zorgen ervoor dat je snel inzicht krijgt in je emoties, gedachten en gedrag. Doordat paarden gedrag spiegelen laten ze je zien hoe je overkomt op anderen en hoe je effectiever kan communiceren. Paarden zijn zeer sensitief, waardoor ze goed aansluiten bij hoogsensitieve mensen. Ook in familieopstellingen kunnen paarden een belangrijke rol spelen.

Zie ook: paardencoaching

Familieopstellingen

Wanner je te veel in je hoofd schiet en je overanalyseert kan de oorsprong liggen in het familiesysteem. Tijdens een familieopstelling worden verborgen dynamieken zichtbaar gemaakt.

Wat we doorgaans zien is dat mensen heel goed weten dat ze veel in hun hoofd zitten. Alleen het patroon doorbreken blijkt makkelijker gezegd dan gedaan. Het werken met familieopstellingen wordt gezien als: de snelste weg naar de oorzaak van ongrijpbare problematiek.

Zie ook: familieopstellingen