Hoe stel je gezonde grenzen als HSP’er: een praktische gids!

Voor veel mensen is het stellen van gezonde grenzen een hele uitdaging. Wanneer jij je herkent in hooggevoeligheid of codependentie kan de uitdaging nog groter zijn.

Durf je geen grenzen te stellen dan ben je hier vaak zelf de dupe van. Je maakt een ander belangrijker dan jezelf bent. Je laat pleasegedrag zien en cijfert jezelf weg. De vraag is alleen: hoe leer je op een gezonde manier grenzen te stellen? Wat zijn gezonde grenzen? En is het mogelijk om het patroon van grenzeloos zijn te doorbreken?

In dit blog gaan we hier uitgebreid op in.

Wat zijn grenzen eigenlijk?

Persoonlijke grenzen gaan over wat jij fijn vindt en wat niet. Ze gaan over jouw verwachtingen, behoeften en verlangens in relatie met een ander. Waar ligt voor jou een grens daar waar het gaat om het gedrag van een ander. Grenzen voel je doorgaans in je lijf. Je voelt een ja of je voelt een nee. Vraagt je moeder of je morgen op de koffie komt, dan voel je of je dit wilt of niet.

Ernaar handelen is een ander verhaal. Veel mensen zeggen ja, terwijl ze nee bedoelen. Op de onderlaag stuit je dan op de angst om afgewezen of niet aardig gevonden te worden.

Grenzen als basis van zelfzorg

Je kunt grenzen zien als de basis van zelfzorg. Duidelijk nee leren zeggen heeft alles te maken met goed voor jezelf zorgen. Je creëert disbalans wanneer je altijd maar ja zegt ten koste van jezelf. De balans tussen geven en nemen is dan weg.

De grote vraag is ook in hoeverre je er echt kunt zijn voor de ander wanneer je jezelf volledig wegcijfert. Zelfzorg is meer dan een dagje naar de sauna, of een uurtje Netflixen. Wanneer je in de kern niet voor jezelf kiest, is een dagje sauna fijn. Maar dit lost de kern van je probleem niet op.

Waar helpen gezonde grenzen je bij?

Gezonde grenzen zorgen voor rust. Je doet dingen niet omdat je anders bang bent om afgewezen te worden. Je leeft van binnen naar buiten. Je bepaalt zelf wat je wilt voordat je dit met de buitenwereld communiceert. Grenzen zorgen ervoor dat:

• Andere mensen weten wat jij acceptabel gedrag vindt en wat niet
• Je niet overbelast raakt
• Je niet in de vicieuze cirkel van stress en burn-out terecht komt
• Conflicten niet oplopen totdat de bom barst maar je daarvoor al helder hebt aangegeven wat je wilt
• Je veilig bent

Waarom lukt het niet om gezonde grenzen te stellen?

Er zijn verschillende redenen waarom het niet lukt om grenzen te stellen.

• Het kan zijn dat je bang bent om buitengesloten te worden of afgewezen te worden.
• Het kan zijn dat je nooit gezien hebt hoe gezonde grenzen er uit zien. Wanneer je een ouder had die geen grenzen aangaf, heb je nooit gezien hoe dit werkt. Je hebt dan voor jezelf opnieuw uit te vinden hoe grenzen werken en hoe je ze aangeeft.
• Je kunt niet omgaan met de gevoelens van teleurstelling die er zijn bij de ander. Zeker als HSP’er ben je zeer gevoelig voor wat er in de ander leeft.
• Je bent bang dat de ander je verlaat als je een grens aangeeft.
• Je denkt dat het egoïstisch is om grenzen te stellen.
• Je herkent je in codependentie waardoor je jezelf weggeeft in relatie met de ander, vanuit de angst dat je anders buitengesloten wordt.
• Je hebt het gevoel dat je andere mensen altijd moet redden.
• Je hebt een emotioneel afwezige moeder gehad waardoor je nooit geleerd hebt om gezonde grenzen aan te geven.

Worstelen met schuldgevoelens als je grenzen aangeeft

Worstel je met schuldgevoelens als je grenzen aangeeft? Wanneer je jouw grenzen aangeeft kan het zijn dat je andere mensen teleurstelt. Dat is de emotie van de ander. Niet die van jou.

Maar wanneer je geleerd hebt de pijn en de emotie van de ander te dragen is het lastig om hier mee om te gaan. Je gaat liever over je eigen grens heen, dan geconfronteerd te worden met het schuldgevoel. Toch zul je moeten dealen met het feit dat je een ander soms teleurstelt. Wanneer jij je dit niet persoonlijk aantrekt, wordt het een ander verhaal.

Overigens geldt ook dat je als kind vaak leert om je grenzen te negeren. Dit heeft te maken met sociale normen. Voorbeeld: je wilde als kind geen knuffel van je tante als ze wegging. Maar je moeder vond dat dit zo hoorde. Je werd verplicht om een knuffel te geven. Hiermee heb je geleerd dat je behoeften er niet toe doen. Je had namelijk het recht om dit niet te willen.

Wanneer je dit herkent, is het belangrijk dat je jezelf weer toestaat om bepaalde gevoelens te voelen. Je mag nee zeggen.

Gevolgen als je geen grenzen stelt?

Stel je geen grenzen dan is de kans groot dat je de volgende dingen herkent.:

• Jij pakt continu de verantwoordelijkheid voor dingen die niet van jou zijn
• Jij voelt je niet gehoord en gezien
• Jij wordt overspoeld door alles wat er gedaan moet worden
• Jij hebt het letterlijk benauwd omdat je geen ademruimte ervaart
• Je voelt diep van binnen boosheid, omdat er geen ruimte is voor jezelf
• Je doet steeds dingen die je niet wilt doen
• Je geeft geen invulling aan je eigen leven
• Je doet alleen maar dingen om anderen te pleasen

In feite kun je het stellen van grenzen opdelen in 2 fasen.

Een gezonde grens leren voelen

Als eerste is het belangrijk dat jij grenzen voelt. Dat is niet altijd makkelijk. Zeker wanneer je jezelf hebt aangeleerd dat jouw behoeften en wensen er niet toe doen. Als HSP’er is de kans groot dat je hebt afgeleerd om te vertrouwen op je gevoel en je intuïtie. Zeker wanneer je ouders of verzorgers hier niet mee uit de voeten konden.

Je mag dus stapje voor stapje weer leren vertrouwen op wat je lijf je vertelt. Hoe voelt een grens eigenlijk? Kun je voelen wanneer je ja zegt, terwijl je nee bedoeld?

Het helpt wanneer je een dagboek bij houdt waarbij je op je dagen reflecteert en terugkijkt op de beslissingen die je hebt genomen. Wat voelde je en waarom heb je gedaan wat je hebt gedaan.

De grens communiceren

Wanneer je duidelijk hebt wat jouw grens is, kun je dit communiceren met de ander. Let wel: ook dit is een hele verandering.

Wanneer je uit angst voor de reactie van de ander altijd je mond gehouden hebt, is het aangeven van de grens spannend. Je kunt letterlijk hartkloppingen, een droge mond of andere fysieke verschijnselen krijgen.

Gun jezelf de tijd door dit in stappen te oefenen. Begin met kleine dingen, je zult zien dat je meer vertrouwen krijgt.

Blijft een ander over je grenzen gaan, dan is het aan jou hoe je hiermee om wilt gaan.

Hoe ziet een gezonde grens eruit?

Wanneer je op een gezonde manier je grenzen aangeeft:

• Communiceer je in lijn met jouw waarden. Wat is voor jou belangrijk?
• Luister je en ga je als eerste uit van wat jij zelf vindt.
• Kun je nee zeggen zonder dat dit te veel spanning geeft.
• Kun je de nee van de ander accepteren zonder dat dit persoonlijk voelt.
• Kun je een grens aangeven zonder sorry te zeggen of het uit te leggen.
• Deel je op een gezonde manier informatie over jezelf
• Pak je de ruimte die nodig is om bepaalde dingen te verwerken of er over na te denken.
• Deal je met de consequenties van jouw beslissing of grens. Je lost de teleurstelling van de ander niet op.

Wil je aan de slag met het stellen van grenzen?

Wil je op een gezonde manier grenzen leren stellen? Voorwaarts in Ontwikkeling verzorgt coaching voor hooggevoelige mensen. Samen gaan we aan de slag met als doel om je terug te brengen bij wij jij echt bent. In de coaching maken we gebruik van verschillende tools.

Paardencoaching en grenzen

Paardencoaching is een fantastische manier om te werken aan het stellen van grenzen. Paarden zijn zeer gevoelig voor de energie van anderen. Ze zijn in staat om subtiele signalen op te vangen en reageren hierop. In de coaching zullen de paarden je spiegelen wanneer het over grenzen gaat. Wanneer je niet stevig staat voor wat jij wilt krijg je dit gespiegeld.

Dit heeft alles te maken met congruent zijn. Wanneer je een grens diep van binnen voelt, zal een ander niet gauw over jouw grens gaan. Dat betekent wel dat je de grens ook echt moet voelen. Deze kun je niet alleen bedenken met je hoofd.

Paarden hebben bovendien zelf duidelijke grenzen. Dit hebben ze nodig om te overleven. Dit maakt ze zeer geschikt als spiegel voor ons eigen gedrag en onze eigen grenzen.

Familieopstellingen

Een familieopstelling kan helpen bij het stellen van grenzen omdat het inzicht geeft in de onderliggende dynamiek en patronen in familierelaties. Vaak zijn de manier waarop je grenzen aangeeft en ervaart onbewust beïnvloed door je opvoeding en de rollen die je binnen het gezin had. Zo kan het zijn dat je geleerd hebben om je eigen belang op de tweede plaats te zetten.

In een familiesysteem is vaak sprake van herhalende patronen. Het kan zijn dat grenzen een thema is wat niet alleen bij jou voorkomt, maar ook bij je ouders of grootouders. Dit blijft een patroon, totdat er iemand opstaat om dit te doorbreken.

Neem gerust contact met ons op wanneer je meer informatie wilt!