Beter voor jezelf leren zorgen als HSP’er: een stappenplan

Als je hooggevoelig bent dan is zelfzorg essentieel. Natuurlijk is zelfzorg voor iedereen belangrijk, maar voor een HSP’er heeft zelfzorg nog wel een extra dimensie. Als hooggevoelig mens ben je gevoeliger voor prikkels van buitenaf. Dit maakt dat je sneller overprikkeld raakt, je prikkelemmer zit sneller vol.

Om de juiste balans te houden, is het belangrijk dat je voor jezelf zorgt. In dit blog bekijken we waarom zelfzorg belangrijk is en hoe zelfzorg er voor jou uitziet. Want dit is niet voor iedereen hetzelfde. Het belangrijkste is dat jij jouw eigen unieke zelfzorg blauwdruk leert kennen.

Wat is hooggevoeligheid?

Laten we eerst eens bekijken wat het betekent om hooggevoelig te zijn. Hooggevoelig zijn betekent dat je je meer dan de meeste mensen bewust bent van subtiliteiten in je omgeving.

Dit kan variëren van het oppikken van emoties of subtiele veranderingen in de omgeving, tot een scherpe en sensitieve beleving van geuren, geluiden en energieën om je heen.

Hooggevoelige mensen zijn meestal erg intuïtief en voelen vaak aan wanneer er iets mis is, nog voordat het gebeurd is. Ze zijn ook zeer bedachtzaam en analytisch en denken diep na over hun ervaringen voordat ze beslissingen nemen.

Als HSP’er sta je altijd ‘aan’ voor de omgeving. Hierdoor vergeet jij jezelf gemakkelijk. Hier zit een belangrijke relatie met zelfzorg.

Dieperliggende patronen HSP’ers en zelfzorg

Stel dat we een laagje dieper gaan, dan stuiten we op patronen waar veel HSP’ers tegen aanlopen die veel energie kosten. Dit zijn patronen die vaak weer samenvallen met de overlevingsmechanismen fawnen en codependentie. Denk hierbij aan:

• Je voelt je oververantwoordelijk waardoor je dingen van anderen op je neemt die niet van jou zijn. Het kan ook zijn dat je daardoor dingen persoonlijker opvat dan nodig is.
• Je bent bang voor afwijzing, waardoor je geneigd bent gedrag te vertonen waarmee je wilt voorkomen dat je afgewezen wordt. Denk hierbij aan goedkeuring zoeken bij de ander of pleasen van andere mensen.
• Je hebt de neiging om dingen dood te analyseren, hiermee probeer je jezelf te beschermen tegen pijn of afwijzing.
• Je worstelt met schuldgevoelens.
• Je vindt het lastig om grenzen te stellen.

Het is belangrijk dat jij je hier bewust van bent omdat hier de echte zelfzorg zit. Dus natuurlijk is het belangrijk dat je goed slaapt of dagelijks beweegt. Alleen wanneer je continu over je eigen grenzen blijft gaan, is het als water naar de zee brengen.

Dus als jouw baas vraagt of je over wilt werken en je ja zegt terwijl je een nee voelt. Dan compenseer je dit niet alleen met goed slapen. De kern qua zelfzorg zit erin dat je leert om naar je gevoel te luisteren, je grenzen van jezelf te respecteren en dit te communiceren op je werk.

Hoe merk je dat je slecht voor jezelf zorgt?

Er zijn meerdere signalen die erop wijzen dat je slecht voor jezelf zorgt. Een belangrijk signaal is overprikkeling. Overprikkeling uit zich voor iedereen in andere kenmerken. Het kan zijn dat je:

• hoofdpijn krijgt
• vermoeid bent
• het benauwd krijgt
• gespannen spieren hebt (in je nek, je schouders)
• je opgejaagd voelt
• een vol en druk hoofd hebt wat niet tor rust komt
• humeurig bent, je reageert kortaf en chagrijnig.
• geïrriteerd bent, je lijf voelt geïrriteerd en zo reageer je ook.
• geen behoefte hebt aan sociale contacten (dus je wilt graag alleen zijn)
• ongeduldig wordt, dingen duren je te lang doordat je emmer vol zit.
• ongedurig wordt: je weet niet goed wat je moet doen
• last van stemmingswisselingen. Het ene moment zit je er lekker in, het andere moment ben je humeurig of chagrijnig.
• angstig bent
• het lastig vindt om om te gaan met veranderingen

Wat is goede zelfzorg?

Goede zelfzorg is dat je jezelf bewust bent van de mogelijkheden om rust te vinden en daar ook naar te handelen. Iedere HSP’er is anders en het is voor jou van belang om uit te vinden welke manier van zelfzorg het beste is.

Goede zelfzorg bij hooggevoeligheid begint bij het herkennen en begrijpen van jezelf en je eigenschappen. Jezelf accepteren zoals je bent, is daarbij van belang. Deze bewustwording laat je begrijpen hoe je in elkaar zit zoals je bent en vormt de basis om goed voor jezelf te zorgen. Herkennen, begrijpen en accepteren, zijn de sleutelwoorden.

Voorbeelden van goede zelfzorg voor HSP’ers

We hebben een aantal voorbeelden van goede zelfzorg op een rij gezet.

Beginnen bij de basis

Goede zelfzorg begint bij de basis. Dit betekent dat je goed moet eten, goed moet slapen en voldoende beweging krijgt. De meeste HSP’er gedijen goed op vaste structuren. Dit zorgt namelijk voor rust.

Verwerkingstijd inplannen

Het is aan te raden om voor jezelf rustmomenten in te plannen. Deze tijd voor jezelf heb je als hooggevoelig persoon nodig om prikkels en gevoelens te verwerken. Onthoud hierbij: prikkels zijn niet altijd negatief.

Ook het doen van leuke dingen vraagt een bepaalde verwerkingstijd. Een gezellig feestje, winkelen in een druk winkelcentrum, een lange autorit. Het zijn allemaal dingen die prikkels kunnen geven. Gun jezelf hersteltijd.

Een fijne plek om op te laden

Creëer in je huis een fijn plekje voor jezelf en neem iedere dag de tijd om daar even te ontspannen. Doe waar jij je fijn bij voelt, zoals languit op de bank liggen en naar muziek luisteren, een boek lezen, tekenen, piano spelen of wat je maar leuk vindt. Heb je geen ruimte voor een eigen plek in huis? Je kunt ook de natuur in gaan om even tot rust te komen en jezelf op te laden.

Journallen of reflecteren

Een ander voorbeeld van goede zelfzorg is: reflecteren en journallen. Eigenlijk is dit gewoon het schrijven in een dagboek. Zo blijf je in connectie met dat wat echt belangrijk is voor jou. Journallen is een manier om je hoofd leeg te maken waardoor je overprikkeling voorkomt.

Gezonde grenzen leren aangeven

Het aangeven van grenzen is voor HSP’ers best lastig. Toch is het cruciaal dat je leert om gezonde grenzen te bepalen. Van binnen naar buiten. Hoe wil je dat jouw leven eruit ziet, hoe wil je jouw tijd indelen. En ook: hoe communiceer je dit naar anderen.

Naar je lichaam luisteren

Neem jezelf serieus, leer te luisteren naar je gevoel en naar de signalen die je lichaam afgeeft. Hoe beter je hier naar luistert, hoe eerder je overprikkeling aan voelt komen.;

Jouw eigen blauwdruk leren kennen

In feite werk je aan je eigen zelfzorg blauwdruk. Je brengt in kaart:

• Wat geeft mij energie?
  • Goede, diepgaande gesprekken
• Wat kost mij energie?
  • Ruimtes met veel mensen
  • Gelegenheden waar ik sociaal wenselijk gedrag moet laten zien
  • Lange autoritten
  • Veel suikers eten
• Hoe zorg ik dat ik herstel wanneer ik overprikkeld bent?
  • Douchen
  • Wandelen
  • Schrijven
  • Muziek
  • Creatief bezig zijn
• Hoe voorkom ik dat ik overprikkeld raak?
  • Niet meer dan X afspraken in de week
  • Elke dag minimaal half uur wandelen
  • Na een afspraak zeker twee uurtjes voor mezelf pakken
• Waar laad ik van op?
  • Een boek lezen
  • Piano spelen
  • Paardrijden
• Hoe ga ik om met stressvolle momenten?
• Hoeveel sociale afspraken wil je in één week hebben?
• Hoe vaak in de week wil je sporten of bewegen?
• Hoe ziet jouw voedingspatroon eruit, wat moet je eten om je goed te voelen?
• Hoeveel tijd wil je gebruiken aan schermen (vaak ook een bron van prikkels voor een HSP’er)

Zoals je ziet, is hier veel over te zeggen. Het gaat erom dat je jouw eigen plan maakt.

Samen aan de slag

Herken jij je in de patronen die zelfzorg lastig maken. Voorwaarts in Ontwikkeling verzorgt coachingstrajecten voor hooggevoelige mensen. Samen gaan we aan de slag met het omarmen van je hooggevoeligheid.

Hierbij kijken we altijd naar de patronen die ten grondslag liggen aan wat je doet en waarom je dit doet. Hierbij maken we gebruik van verschillende tools zoals de transactionele analyse, familieopstelling, paardencoaching, encaustic art en meer.