Ben je bang om fouten te maken: zo ga je hier als HSP’er mee om!

Als HSP’er ervaar je dingen als diep en intens. Omdat je gevoelssysteem anders werkt komen dingen harder bij je binnen. Dit geldt niet alleen voor dingen uit je omgeving, maar ook voor de manier waarop je naar jezelf kijkt en hoe je over jezelf denkt. Gevoelens van afwijzing en kritiek komen dubbel zo hard binnen, waardoor je geneigd kunt zijn om jezelf te beschermen tegen het maken van fouten.

Maak je een fout, dan ben je hard voor jezelf. Je zelfkritiek is groot. Ook voel jij je erg onzeker. Je wordt letterlijk bang om fouten te maken, omdat je worstelt met al deze ongemakkelijke gevoelens. In dit blog kijken we naar jouw angst om fouten te maken.

Waar komt dit weg en welk verband is er met jouw hooggevoeligheid. Maar ook: hoe transformeer je de angst om fouten te maken, zodat je wat zachter wordt voor jezelf en je ziet dat de angst niet zo groot hoeft te zijn.

Het verhaal van Emma: HSP’er en bang om fouten te maken

Stel je Emma voor, een hooggevoelige vrouw, 32 jaar…

Emma is gevoelig voor wat er in haar omgeving gebeurt. Ook is ze erg kritisch naar zichzelf toe streeft ze voortdurend naar perfectie in alles wat ze doet. Ze is erg bang om dingen verkeerd te doen. Het is zelfs zo dat ze denkt dat het maken van fouten er voor zorgt dat mensen haar minder waarderen.

Emma heeft sinds kort een nieuwe baan als grafisch ontwerper. Ze is ontzettend creatief en ze is goed in wat ze doet. Iedereen in haar omgeving waardeert haar werk. Juist haar sensitiviteit maakt dat ze goed aanvoelt wat klanten willen. Maar zodra het tijd is om haar werk aan anderen te presenteren, komt de angst om de hoek kijken. Tot in het extreme controleert ze elk detail, herziet zehaar ontwerpen keer op keer en blijft ze onzeker over of het goed genoeg is. Ze is bang voor kritiek, en alleen de gedachte aan kritiek op haar werk verlamt haar.

Op een dag krijgt Emma de kans om een belangrijke presentatie te geven aan het managementteam van het bedrijf waar ze werkt. Ze heeft dagenlang hard gewerkt aan de presentatie en voelt zich gespannen, maar hoopvol. Terwijl ze haar presentatie geeft, merkt ze dat ze een kleine fout heeft gemaakt in een van de dia’s. Haar hart begint te bonzen en haar gedachten beginnen te racen. Ze voelt de blikken van haar collega’s op zich gericht en is bang dat ze haar incompetent zullen vinden. Ze raakt zo overweldigd door haar angst dat ze niet in staat is om de rest van de presentatie goed af te ronden.

Na de presentatie is Emma diep teleurgesteld in zichzelf. Ze is enorm kritisch, bijna genadeloos omdat ze een fout(je) heeft gemaakt. Ze vraagt zich af waarom ze niet beter heeft gepresteerd en waarom ze zo bang is om fouten te maken. Deze angst belemmert haar creatieve groei en maakt haar onzeker in haar professionele leven.

Emma’s verhaal is een voorbeeld van hoe je als HSP’er kunt worstelen met de angst om fouten te maken. Je intense gevoeligheid en zelfkritiek kunnen ervoor zorgen dat je vast komt te zitten in een vicieuze cirkel van perfectionisme en angst. Maar er is hoop.

Hoe voelt het als je een fout maakt?

Als je een fout maakt voel je dit letterlijk in je lijf. Dit kan een heftige sensatie zijn die je het liefst niet wilt voelen. Een simpele fout kan bijvoorbeeld deze gevoelens geven:

• Je wilt wel door de grond zakken van schaamte
• Je slaat jezelf voor je kop, zo dom vind je het van jezelf dat je een fout maakt.
• Je worstelt met schuldgevoelens omdat je een fout hebt gemaakt
• Je wilt vluchten, het gevoel niet ervaren.
• Je gaat nog een keer zo hard werken (inclusief stress) om je fout goed te maken
• Je hebt het gevoel dat je niets waard bent
• Je innerlijke stem is genadeloos, je maakt jezelf helemaal af. Zo ongelooflijk dom vind je het van jezelf.

Wanneer ben je bang om fouten te maken?

Als HSP’er kun je last hebben van angst om fouten te maken in verschillende situaties. Een aantal voorbeelden:

• Sociale interacties: Als HSP’ers kun je bang zijn om fouten te maken in sociale situaties, zoals het zeggen van iets verkeerds, het maken van een verkeerde inschatting of het niet voldoen aan de verwachtingen van anderen.
• Werk of studie: Als HSP’er kun je angst ervaren om fouten te maken op het werk of tijdens je studie. Je bent bang om een belangrijke deadline te missen, een fout te maken in een project of een verkeerde beslissing te nemen die negatieve gevolgen heeft.
• Prestatiedruk: Prestatiedruk is ingewikkeld voor een HSP’er. Hoe meer druk, hoe minder je presteert. Je hebt een bepaalde mate van vrijheid nodig om te functioneren. Anders ontstaat de angst om fouten te maken.
• Nieuwe situaties: Als HSP kun je angstig zijn in nieuwe of onbekende situaties waarin je niet weet wat er van je verwacht wordt. Je kunt bang zijn om iets verkeerds te doen of om jezelf belachelijk te maken.
• Sport of hobby: Je bent bang om fouten te maken tijdens het sporten of het uitoefenen van een hobby. Stel dat je voor je plezier voetbalt dan wil je dit zo goed doen dat je het plezier verliest. Een verkeerde pass of een verdedigende actie geeft je het gevoel alsof de wereld vergaat. Dit schud je niet zomaar even van je af.

Het genadeloze effect van je angst om fouten te maken

Niemand wil fouten maken. In een normale situatie doet iedereen z’n best om goed werk af te leveren. Alleen ieder mens maakt fouten. Het is menselijk.

Niet iedereen reageert op dezelfde manier op het maken van fouten. De een laat dit makkelijk los, de ander heeft hier dagen last van. Er zijn mensen die reflecteren, zien wat ze fout gedaan hebben, het aanpassen en vervolgens loslaten.

Voor jou, als HSP’er, ligt dit soms wat ingewikkelder. Je trekt het je persoonlijk aan, hebt het gevoel dat het afdoet aan jouw waarde als mens. Wanneer dit gevoel heftig is kan het zijn dat je:

• Verlamt door de angst dat je dingen fout doet. Gevolg is dat je niet meer in beweging komt, waardoor je nog kritischer wordt op jezelf.
• Situaties of mensen gaat vermijden vanuit de angst om fouten te maken. Zolang je niet in verbinding bent met anderen kun je ook niet afgewezen worden bij fouten.
• Aan de zijlijn van het leven komt te staan vanuit je angst om een fout te maken.

Wat gebeurt er als je een fout maakt?

Als HSP’er heb je een sterk verlangen andere mensen te plezieren en goedkeuring te krijgen van anderen. Je wilt graag voldoen aan de verwachtingen van anderen en zo vermijden dat ze teleurgesteld raken in jou. Dit is zoals genoemd een oorzaak van je angst om fouten te maken, omdat je gelooft dat elke fout jouw waarde als mens minder maakt.

Om jezelf te beschermen tegen deze mogelijke pijn en de negatieve gevolgen, heb je als HSP’er geleerd om dit te voorkomen.

Je hebt mechanismen ontwikkelt die ervoor zorgen dat je geen fouten maakt. Dit kan bijvoorbeeld door obsessief perfectionisme te ontwikkelen, waarbij je alles wat je doet -tig controleert en herziet om er zeker van te zijn dat er geen fouten zijn.

Het kan ook zijn dat je situaties vermijdt waarin je mogelijk fouten gaat maken, waardoor jij jezelf beperkt in je persoonlijke groei.

Rejection Sensitivity

Rejection sensitivity staat voor afwijzingsgevoeligheid. Rejection Sensitivity en de angst om fouten te maken zijn nauw met elkaar verbonden, zeker bij hooggevoelige mensen.

Rejection sensitivity verwijst naar het feit dat je buitengewoon gevoelig bent voor mogelijke afwijzing, kritiek of negatieve beoordelingen van anderen. Jij voelt bepaalde dingen als afwijzing en interpreteert dit als een bevestiging van dat jij niet goed bent.

De angst om fouten te maken kan dus voortkomen uit Rejection Sensitivity. Jij bent namelijk bang voor de mogelijke afwijzing, kritiek of negatieve oordelen die kunnen voortvloeien uit het maken van fouten.

Ervaringen vanuit je jeugd en de angst om fouten te maken

De angst om fouten te maken kan te herleiden zijn naar jouw jeugd. Je ouders en verzorgers zijn bepalend in hoe je het maken van fouten interpreteert. Hoe reageerden je ouders wanneer je een fout maakte? Was er ruimte om fouten te maken of losten ze dit op voordat je zelf nagedacht had?

Werd je ‘gestraft’ als je een fout maakte of bespraken ze in alle rust met je wat je had kunnen doen in zo’n geval.

Wanneer je ouders erg boos werden bij het maken van een fout kan het zijn dat je als kind besloten hebt dat fouten maken gedoe oplevert. Je hebt voor jezelf besloten dat je beter je best moet doen en geen fouten mag maken, zodat je ouders niet boos werden.

Wanneer je ouders emotioneel afwezig zijn geweest kan het zijn dat ze onvoorspelbaar reageerden op dingen die je deed. Dit geldt zeker wanneer je te maken hebt met een narcistische ouder. Dit is voor een kind niet fijn. Dus heb je eieren voor je geld gekozen.

De angst die je ontwikkelde als kind draag je nog steeds mee in je volwassen leven. Je hoofd weet heus wel dat iemand je niet direct afwijst bij een fout, maar in je lijf gebeuren andere dingen. Je voelt de spanning in je lijf.

Hoe transformeer je de angst om fouten te maken

Het is mogelijk om de angst om fouten te maken te transformeren, zodat je milder naar jezelf leert te kijken. Dit start bij bewustwording. Heel vaak ben je niet bewust van je gedrag. Vanuit bewustwording kun je jouw gedrag herkennen en veranderen.

Wanneer je voelt en ziet dat je een kans laat schieten vanuit de angst om fouten te maken kun je nu bewust kiezen voor een andere weg.

Aan de slag met dieperliggende oorzaken

Durf jij eerlijk te kijken naar jezelf? Wat kost de angst om fouten te maken jou? In hoeverre weerhoudt het er van om je leven vol te leven.

Door de dieperliggende oorzaken te onderzoeken kun je aan de slag met een stukje heling. Voorwaarts in Ontwikkeling is gespecialiseerd in coaching van hooggevoelige mensen. Tijdens de coaching gaan we aan de slag met het omarmen van jouw hooggevoeligheid en het doorbreken van de belemmerende patronen waar je mee worstelt.

Hierbij maken we gebruik van familieopstellingen. Met een familieopstelling kijken we systemisch naar de oorzaak van jouw probleem.

Conclusie

Het omgaan met de angst om fouten te maken vraagt om zelfreflectie. Door je bewust te worden van je angst, perfectionisme los te laten, en zachter te worden voor jezelf kun je stap voor stap de angst verminderen en anders gaan kijken naar de ‘fouten’ die je maakt. Wees geduldig en mild voor jezelf tijdens dit proces, en onthoud dat het normaal is om fouten te maken en te groeien.