De vaderwond: wat zijn de gevolgen van een emotioneel afwezige vader?

Opgroeien met een fysiek of emotioneel afwezige vader laat z’n sporen na. Het heeft invloed op jouw leven en op de relaties die je aangaat. De vaderwond verwijst naar de emotionele stress die ontstaat door het gemis van een aanwezige en betrokken vader.

Dit geeft een groot gevoel van onveiligheid en leidt mogelijk tot eenzaamheid en een gemis aan eigenwaarde.

In dit blogartikel onderzoeken we wat de vaderwond is, hoe deze zich manifesteert in jouw dagelijks leven en welke stappen je kunt zetten om je hier los van te maken. Het helen van de vaderwond kan een belangrijke rol spelen in jouw persoonlijke groei.

Wat is de rol van je vader?

Je vader is de eerste mannelijke persoon waar jij je aan hecht als kind. Hij speelt een belangrijke rol in je gevoel van eigenwaarde. Logisch gezien staat je vader voor de mannelijke kernwaarden die jij in je hebt. Denk hierbij aan:

• Grenzen
• Daadkracht
• Ambitie
• Richting geven

Wanneer er een sprake is van een gezonde hechting met je vader dan kun je op een gezonde manier grenzen aangeven en heb je daadkracht om keuzes te maken en actie te ondernemen. Ook heb je dan geleerd om op een gezonde manier boosheid te uiten. Dit valt weer samen met het aangeven van grenzen.

Hoe herken je een vaderwond?

De vaderwond is een ongeziene bron van stress, maar toch is het niet voor iedereen duidelijk hoe je dit herkent. Was je vader fysiek of emotioneel afwezig en voel jij je onzeker, onveilig en bang? Heb je weinig zelfvertrouwen, ben je kritisch op jezelf (en anderen) of trek je partners aan die emotioneel niet beschikbaar zijn? Dit zijn kenmerken van een vaderwond.

Andere kenmerken zijn:

• Je hebt moeite om andere mensen te vertrouwen, dit kunnen in het bijzonder mannen zijn.
• Je hebt een negatief zelfbeeld
• Je hebt moeite met intimiteit. Je vindt het moeilijk om je emotioneel open te stellen en intieme relaties aan te gaan.
• Je bent continu bang om afgewezen te worden.
• Je cijfert jezelf continu weg, je hebt namelijk niet geleerd om voor je eigen behoeften te gaan staan.
• Je vermijdt conflicten en confrontaties
• Je ervaart een diepgaand gevoel van leegte en gemis
• Je vindt het lastig om je emoties te uiten
• Je vertoon zelfdestructief gedrag, zoals verslavingen.
• Je hebt moeite om gezonde relaties op te bouwen, omdat je emotioneel onbeschikbare partners aantrekt (denk aan liefdesrelaties)
• Je hebt moeite met discipline en structuur
• Je hebt moeite met keuzes maken.
• Je hebt een extreme bewijsdrang
• Je voelt je niet veilig in je lichaam.

Wanneer je vader afwezig is geweest, heb je vaak de behoefte om jezelf te bewijzen. Je wilt zo graag gezien worden dat je een onverzadigbare bewijsdrang ontwikkelt. Dit komt doordat je vader je niet heeft kunnen zien. Als volwassene ga je vervolgens heel hard werken om die erkenning toch te krijgen.

Waarom is je vader emotioneel afwezig?

Wanneer je vader emotioneel afwezig is, ben je als kind niet veilig. Je hebt geen vader gehad om op terug te vallen of een mannelijk persoon met wie jij je kan identificeren. Hier ontstaat een onveilige hechting of bindingsproblematiek, want als ‘hechtingsfiguur’ bepaalt hij voor een groot gedeelte je eigenwaarde. Je vader kan emotioneel afwezig zijn geweest doordat:

• Hij worstelde met depressieve gevoelens.
• Hij ziek was.
• Hij een narcistische persoonlijkheidsstoornis had.
• Hij in een relatie met een narcistische partner zat.
• Hij niet in staat was om vader te zijn omdat hij niet wist hoe.
• Hij druk was met zorgen voor bijvoorbeeld zijn ouders of zijn partner.
• Hij verslaafd was aan drugs, alcohol.
• Hij altijd moest werken om financieel rond te komen.
• Hij de kinderen alleen op moest voeden.
• Hij zelf ook niet wist hoe liefde en veiligheid eruit zagen.
• Hij zijn eigen pijn niet heeft aangekeken waardoor ze het meegeeft aan haar kinderen.

Vaak heeft je vader door deze omstandigheden gedrag laten zien waardoor jij het gevoel kreeg dat je niet goed genoeg was. Bijvoorbeeld doordat:

• Je vader had veel kritiek op jou waardoor je het gevoel hebt gekregen dat je niet goed genoeg was.
• Je vader was onvoorspelbaar in z’n gedrag en z’n emoties. Het kan zijn dat je op je tenen bent gaan lopen om je vader te pleasen.
• Je hebt fysiek of emotioneel geweld moeten doorstaan wat langdurig trauma kan veroorzaken.
• Je hebt je vader niet kunnen vertrouwen. Je gevoelens en emoties waren niet veilig bij hem.
• Je hebt nooit steun van je vader gehad, waardoor je voor jezelf besloten hebt dat je dingen maar alleen op moet lossen.
• Je vader heeft je nooit gezien voor wie je echt bent, waardoor je allerlei manier bedacht om zijn goedkeuring te krijgen.

Wat is de impact op je volwassen leven?

In je volwassen leven sijpelen deze patronen door. Wanneer je als kind leerde dat pleasen aandacht van je vader opleverde, dan is de kans zeer groot dat je dit gedrag nu nog laat zien. Het zijn overlevingsmechanismen die je als kind dienden, maar die je als volwassene in de weg zitten. Voorbeelden van patronen die doorsijpelen in je volwassen leven:

• Je gaat harder werken in de hoop dat je gezien wordt
• Je zorgt altijd voor anderen en staat vrijwel onbegrensd voor ze klaar
• Je hebt veel moeite met het aangeven van gezonde grenzen
• Je vindt zelfzorg lastig
• Je bent prestatiegericht
• Je houdt alle ballen in de lucht
• Je schiet in de oververantwoordelijkheid, je draagt verantwoordelijkheid die niet van jou is
• Je laat perfectionistisch gedrag zien
• Je bent ontzettend eigenwijs en hiermee soms lastig voor je omgeving
• Je laat clownesk gedrag zien
• Je laat betweterig gedrag zien
• Je bent ontzettend koppig en laat geen ruimte voor anderen
• Je verveelt je snel en worstelt makkelijk met een bore-out
• Je onderschat jezelf
• Je durft niet te gaan staan voor wat je goed kunt
• Je vermijdt op alle mogelijke manieren de confrontatie met anderen door pleasegedrag te vertonen en jezelf weg te cijferen.
• Je kunt geen woorden of uiting geven aan je eigen behoeften
• Je voldoet aan het brave kind syndroom
• Je hebt een extreme bewijsdrang. Daar waar je omgeving denkt: het is toch een keer goed, wil je altijd door. Nog meer bewijzen, nog meer laten zien dat je het wel kunt.

Je dagelijks leven

De vaderwond heeft een grote impact op je dagelijkse leven. Het beïnvloedt de relaties die je hebt met broers, zussen, vrienden en een eventuele partner. Het lukt helaas niet altijd om prettige en veilige relaties aan te gaan met anderen.

Je hart openen en jezelf aan iemand hechten vind je lastig. Daarnaast heeft een vaderwond impact op de manier hoe je naar jezelf kijkt. Je merkt dat je stiekem of onbewust op zoek bent naar een vaderfiguur die je warmte en geborgenheid biedt. Onderzoeken tonen aan dat veel verslavingen en eetstoornissen zijn terug te leiden naar een emotioneel afwezige vader.

De vaderwond en het aangaan van relaties

Wanneer je de vaderwond niet aankijkt en heelt, is de kans groot dat dit patroon zich herhaalt in de relaties in je volwassen leven.

Als je vader emotioneel ontoegankelijk was, kun je geneigd zijn partners te kiezen die ook emotioneel afstandelijk zijn. Je kunt gewend zijn geraakt aan het gevoel van afwijzing en denken dat dit normaal is in een relatie.

Daarnaast kan de vaderwond invloed hebben op de manier waarop je communiceert en verbinding maakt met je vriend of vriendin. Als je nooit geleerd hebt hoe je op een gezonde en open manier je gevoelens kunt uiten, kan het moeilijk zijn om je kwetsbaar op te stellen en verbinding aan te gaan.

Hoe is de relatie met je vader?

Misschien herken jij je wel in wat hierboven is beschreven en ervaar je de relatie met je vader niet als prettig. Mogelijk ben je teleurgesteld in je vader, voel je boosheid of verdriet omdat je vader nooit in staat is geweest om je onvoorwaardelijke liefde te geven.

Wil je weten hoe dit bij jou is, kijk dan vooral niet weg, maar kom onder ogen wat je echt voelt en denkt over je vader. Dit helpt je om destructieve patronen te doorbreken en te ontdekken dat het leven zoveel rijker is wanneer je je trauma’s in de spiegel aankijkt.

Hoe een familieopstelling helpt bij het helen van de vaderwond

Een familieopstelling kan je helpen om inzicht te krijgen in jouw familiesysteem. Je herhaalt vaak dezelfde patronen als je ouders en uit je kindertijd in je volwassen leven. In een opstelling maak je dit visueel.

Een familiesysteem stroomt wanneer iedereen op de juiste plek staat. Dat betekent bijvoorbeeld dat jij als kind onder je ouders staat. Je ouders horen voor jou te zorgen. Dat is een wetmatigheid. Een familieopstelling kent drie basisprincipes:

• Positie en ordening: iedereen neemt binnen het systeem de juiste positie in
• Buitensluiting: niemand mag buitengesloten worden of er buiten gaan staan.
• Evenwicht: de balans tussen geven en nemen

Worden deze natuurwetten niet nageleefd dan ontstaat er disbalans. 

Wanneer je vader emotioneel afwezig is geweest, ontstaat er disbalans. Het kan zijn dat je voor je vader bent gaan zorgen omdat hij afwezig was, dit noemen we parentificatie. Je bent dan op de plek van je vader gaan staan in het familieysteem. In feite ben je dan boven je vader gaan staan.

Met een familieopstelling kun je jouw eigen plek weer innemen en je vader de plek geven die van hem is. Op dat moment kan het leven weer voor je gaan stromen.

Compassie en zelfzorg

Geef jezelf toestemming om te helen en wees vriendelijk voor jezelf. Het proces van heling kost tijd. Je mag tijd nemen om voor jezelf te zorgen. Ook zelfzorg leren toepassen is onderdeel van je proces. Je mag tijd nemen voor jezelf, je mag rusten.

Familieopstelling doen

Herken jij je in de vaderwond of de moederwond en wil jij een familieopstelling volgen? Voorwaarts in Ontwikkeling verzorgt familieopstellingen. Zowel offline als online. Dit kan zowel met poppetjes, vloerankers als representanten. In alle gevallen kunnen bepaalde thema’s en vragen zichtbaar gemaakt worden.

Paardencoaching

Wil je afrekenen met terugkerende patronen of bepaald gedrag waar je continu tegen aanloopt? Voorwaarts in Ontwikkeling verzorgt persoonlijke coaching. Hierbij maken wij ook gebruik van paardencoaching.

Voorwaarts in Ontwikkeling maakt in de coaching gebruik van het coachen met paarden. Paarden spiegelen en reageren altijd zonder oordeel.

Conclusie

In dit blog over vaderwond heb je een inkijkje gekregen in de impact die de relatie met je vader op je leven kan hebben. Je hebt ontdekt dat de vaderwond zich op verschillende manieren kan manifesteren. Het erkennen van de vaderwond is een cruciale stap op weg naar heling en groei. Geef jezelf de ruimte om dit proces aan te gaan!