Burn-out en het herstel tussen lichaam en geest

Burn-out en het herstel tussen lichaam en geest

Wie ooit te maken heeft gehad met een burn-out herkent vast wel het proces van herstel tussen lichaam en geest. Voordat je met het herstel kan beginnen is er vaak al een hele weg afgelegd. De meeste mensen die herstellen van een burn-out hebben vaak het gevoel gehad dat ze geen “controle” meer hadden over zichzelf.

Alsof het leven tussen hun vingers door glipte. Ooit vertelde een klant: Het leek soms alsof “een monster” bezit van mij nam, die regie voerde op mijn humeur en emoties. Ik had geen grip meer op of ik me goed of slecht voelde. Of vrolijk of somber was. Een ontzettend naar gevoel!

Maar hoe kan dat nou?

Als mensen bestaan wij uit een lichaam en een brein. En het brein bestaat weer uit drie delen: het reptielenbrein, het zoogdierenbrein en het mensenbrein. Maar daarover later meer. Terug naar het lichaam, het brein en de samenwerking daartussen. Stel je deze samenwerking eens voor als de samenwerking tussen een paard en de ruiter. Het lichaam is in dit geval het paard en het brein is de ruiter.

Duidelijk richting geven

Bij een goede samenwerking tussen ruiter en paard is het aan de ruiter om bijvoorbeeld duidelijk richting te geven. Zodat het paard begrijpt wat er verwacht wordt en de richting kan volgen. Ze functioneren samen als een team. Tot zover gaat het goed! Samen functioneren ze als ÉÉN. Het valt eigenlijk niet eens op dat er twee verschillende entiteiten aan het werk zijn.

Wanneer je overspannen wordt valt het team opeens uit elkaar. En zie je dat de ruiter en het paard twee nogal verschillende wezens zijn. Elk met hun eigen, verschillende behoeftes. Opeens is er geen sprake meer van samenwerking, maar van een ruiter die het paard over al zijn grenzen duwt. Net zolang tot het paard uitgeput is en nog maar een ding kan doen, de ruiter van zijn rug afgooien. En dit is precies het moment dat je merkte dat je een burn-out had.

OVer de grens

Wanneer je lichaam voor een langere periode over de grenzen wordt geduwd, en voelt dat het gevaarlijk dichtbij het moment van instorten komt, zal je lichaam de controle van het brein overnemen en niet langer de instructies van het brein opvolgen. Het lichaam gooit het brein eraf, net als het paard deed met de ruiter. Jouw brein, met al z’n ambities en plannen, heeft je lichaam zó slecht behandelt dat het lichaam simpelweg moest ingrijpen en de controle over moest nemen.

Dus als jij je voelt alsof je brein niet meer volledig in controle is, dan komt dat omdat dat ook zo is. Voor een heel groot gedeelte, heeft jouw lichaam de touwtjes nu in handen en het lichaam is boos! Paard en ruiter moeten in relatietherapie of het lichaam en het brein moeten in relatietherapie.

Bij de relatietherapeut:

Stel je eens voor (en ik begrijp dat het er misschien grappig uitziet 😊)….

Aan de ene kant van de bank zit een uitgeput, verzwakt en vooral boos lichaam. Aan de andere kant van de bank zit een machteloos en onzeker brein. Het doel van de therapie is om de relatie tussen lichaam en brein te herstellen. Zodat ze uiteindelijk weer als ÉÉN team kunnen gaan samenwerken.

Maar voor we de relatie tussen lichaam en geest kunnen herstellen, moeten we beginnen met het begrijpen van hun behoeftes.

Terug naar de bank bij de “relatietherapeut”

Aan de linkerkant van de bank zit je lichaam. Armen over elkaar, en een boze blik op z’n gezicht. Om te begrijpen wat de behoeftes zijn van je lichaam, moet je weten dat het controlecentrum van je lichaam zich bevind in je zogenaamde reptielenbrein. Het reptielenbrein is een klein stuk van je hersens, dat er al zat sinds duizenden jaren geleden. Je reptielenbrein heeft geen idee hoe je een vliegtuig bouwt, kruiswoordpuzzels oplost of president moet worden. Het kent slechts een aantal basale behoeftes, namelijk: eten, rusten en veilig zijn. Dat is het zo ongeveer. Dat zijn de behoeftes van het lichaam ( en paarden zijn daar erg goed in!).

Andere kant bank: je brein

Helemaal aan de ándere kant van de bank zit je brein. Of beter gezegd: het neocortex-stuk van je hersens. Dit stuk van je hersens is pas veel later in onze evolutie toegevoegd, toen we steeds slimmer werden en heeft veel complexere behoeftes zoals: dromen en ambities dan het lichaam. Het moderne brein is in staat tot geweldige dingen. Dít brein kan mensen op de maan brengen, wolkenkrabbers bouwen en vele theorieën creëren. Wat een verschil he, tussen de behoeftes van je lichaam en het brein. Wordt het al een beetje duidelijker? We gaan nog even verder!

Terwijl je lichaam alleen maar wil eten, slapen,  en veilig zijn, wil het brein een carrière in marketingcommunicatie. Het wil bewonderd worden door vrienden en collega’s. Het wil spannende uitdagingen krijgen en nieuwe dingen meemaken. Voor veel mensen is het brein pas blij wanneer het z’n ambitieuze doelen heeft behaald.

Conflict brein en behoeften lichaam

Maar zoals je nu al meteen kunt begrijpen raken de behoeftes van het brein en de behoeftes van het lichaam snel met elkaar in conflict. Terwijl het brein lange uren wilt maken op het werk om die geweldige carrière na te streven, wil het lichaam slapen en uitrusten. En terwijl het brein nieuwe en spannende dingen wil meemaken, wilt het lichaam zich juist veilig en beschermd voelen.

Oftewel: Wat het brein wil, is niet per sé wat het lichaam wil. En daarom zal je lichaam – als je er voor kiest alleen maar de behoeftes van het brein te vervullen – na verloop van tijd erg kwaad worden.

Net als de relatie tussen de ruiter en het paard! Wanneer het paard alleen maar overvraagd wordt door de ruiter, zich niet gezien voelt, zal het uiteindelijk niet meer met de ruiter meewerken of samenwerken. Het paard staat symbool voor het lichaam in dit proces.

Behoeften van je lijf genegeerd

Je hebt de behoeftes van je brein vervult, en tegelijkertijd de behoeftes van het lichaam genegeerd. Daarom is één van de uitdagingen om een nieuw leven te creëren, waar je zowel het brein, als het lichaam tevreden gaat houden, door allebei hun behoeftes te vervullen. Het is belangrijk dat je naar je gevoel leert luisteren.

Vele andere mensen, ondernemers en (natuurlijk) leiders kunnen je allemaal vertellen dat het balanceren tussen de behoeftes van je lichaam en geest de sleutel is tot een succesvol, gelukkig en relaxed leven.

Wat nu?

Nou, op dit moment zitten je lichaam en je brein nog steeds op de bank bij de relatietherapeut. En het lichaam is nog steeds erg boos op je brein. Het voelt zich belazerd en niet gehoord. En dat niet alleen. Je lichaam vertrouwt het brein ook niet echt meer – dat is ook de reden dat het de controle heeft overgenomen en dat je lichamelijke klachten ervaart.

Dus wat er moet gebeuren, is het vertrouwen van het lichaam terugwinnen. Door te beginnen met luisteren naar het lichaam en je lichaam te laten zien dat vanaf nu, je óók zíjn behoeftes gaat vervullen. Alleen dan, langzaam maar zeker, zal het lichaam het brein de controle terug gaan geven omdat het zich gehoord en gezien voelt.

Heb je het noodplan voor HSP-er  gezien? Veel mensen met  een burn-out vinden de tips in dit ebook heel waardevol!